KATECHIZM POLEMICZNY

CZYLI

WYKŁAD NAUK WIARY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ

PRZEZ ZWOLENNIKÓW LUTRA, KALWINA I INNYCH Z NIMI SPOKREWNIONYCH

ZAPRZECZANYCH LUB PRZEKSZTAŁCANYCH

O. JAN JAKUB SCHEFFMACHER SI

––––––––––

ROZDZIAŁ IX

O Czyśćcu

––––––

Nauka I

P. Jakże dowiedziesz, że czyściec jest?

O. Na to znajduję dowody w Starym i w Nowym Testamencie oraz w Podaniu.

P. Jakże to dowiedziesz ze Starego Testamentu?

O. Z drugiej Księgi Machabeuszów r. XII, w. 43.

P. Co się o tym dowiadujemy z tej Księgi?

O. W miejscu przytoczonym opisuje święty pisarz, jako Juda Machabejczyk, naczelny wódz żydowski wysłał do Jerozolimy po pewnej bitwie 12000 drachm srebra na ofiarę za grzechy poległych.

P. Co w końcu tego opowiadania Pismo święte dodaje?

O. Że "to jest świętą i zbawienną rzeczą modlić się za zmarłych, aby byli z grzechów rozwiązani".

P. Co z tego wnosisz?

O. Wnoszę, że oprócz nieba i piekła powinno być jeszcze trzecie miejsce, gdzie dusze zmarłych się znajdują.

P. A to dlaczego?

O. Bo jeżeli dusze zmarłych znajdują się w niebie, to modlitwy naszej nie potrzebują, jeżeli są w piekle, to im nasza modlitwa jest niepożyteczną, a zatem musi być jeszcze inne miejsce, gdzie im modlitwa nasza pożyteczną być może.

P. Czy jednak Księgi Machabejskie są kanoniczne, czyli Boskie, iżby z nich artykuł wiary mógł być dowiedzionym?

O. Tak jest, Księgi te są kanoniczne czyli Boskie i Kościół je za takowe po wszystkie czasy uważał.

P. Jakże się to dowodzi?

O. Dowodzi się to z wielu Ojców Kościoła, między innymi z świętych: Cypriana, Ambrożego, Augustyna i innych.

P. Jakże się wyraża św. Augustyn w księdze VIII, rozdz. 36 "O Mieście Bożym"?

O. "Żydzi, pisze, Księgi Machabejskie nie liczą do Ksiąg kanonicznych, lecz Kościół Chrześcijański je za takowe uznaje".

P. Jakże zaś to miejsce rozumieć należy, gdzie ten święty pisarz swoich czytelników prosi, ażeby uwzględnili błędy, których by się mógł w piśmie dopuścić?

O. Mówi on tylko o błędach przeciwko czystości i ozdobie swojej mowy.

P. Czy to może osłabiać w czymkolwiek rzetelność jego wykładu?

O. Bynajmniej (1).

Nauka II

P. Jak dowodzisz istnienia Czyśćca z Nowego Testamentu?

O. Dowodzę to słowy Zbawiciela, u świętego Mateusza rozdz. XII, w 32. "Ktobykolwiek mówił przeciwko Duchowi Świętemu, nie będzie mu odpuszczone ani na tym świecie ani na przyszłym".

P. Jaki wniosek stąd wyprowadza św. Augustyn w księdze XXI swojego Miasta Bożego w r. 24?

O. Stąd wywodzi, że są grzechy, które w przyszłym żywocie będą odpuszczone.

P. Ależ, może niektóre grzechy będą odpuszczone w niebie?

O. Nie, bo tam żaden grzesznik nie wnijdzie.

P. Ale, może będą odpuszczone w piekle?

O. Nie, bo stamtąd nie ma żadnego zbawienia.

P. Co mówi św. Paweł w pierwszym liście do Koryntczyków w r. III, w. 13?

O. "Każdego roboty, jaka jest, ogień spróbuje".

P. Co dodaje w w. 14 i 15-tym?

O. "Jeśli którego robota zostanie, którą przybudował, zapłatę weźmie. Jeśli którego robota zgore, szkodę odniesie".

P. A jak to zdanie kończy?

O. "Lecz on sam będzie zbawion, wszakże tak, jakoby przez ogień".

P. Co mówi tenże Apostoł w liście do Filipensów r. II, w. 10?

O. "Aby na Imię Jezusowe wszelkie kolano klękało niebieskich, ziemskich, podziemnych".

P. Jaki stąd dowód wywodzisz za istnieniem Czyśćca?

O. Ci, którzy są w piekle, nie uginają kolan na Imię Jezusa, więc musi być inne miejsce pod ziemią, gdzie na Imię Jezusa swoje kolana zginają, musi przeto być Czyściec, czyli miejsce, które Apostoł jako znajdujące się pod ziemią oznacza, i gdzie owa cześć Imienia Jezusowego jest możebną.

P. Co mówi święty Jan w swoim Objawieniu r. XXI, w. 27?

O. "Nie wnijdzie do niego (do Królestwa niebieskiego) nic nieczystego".

P. Jakiż stąd wniosek?

O. Stąd się wnosi, że musi być miejsce, gdzie się dusze ze swoich brudów oczyszczają.

P. A to dlaczego?

O. Ponieważ sprawiedliwy uchybia siedem razy dziennie, nie można zaś przypuścić, ażeby tacy (sprawiedliwi) co nagłą śmiercią umierają, zawsze mieli czas i sposobność do oczyszczenia się ze wszystkich uchybień przez pokutę (2).

P. A jakże zrozumieć się ma miejsce Eklezjasty Pańskiego: "Jeżeli drzewo na północ lub południe upadnie, to pozostanie na miejscu, gdzie zostało" (Eklezjastes XI, 3)?

O. To miejsce oznacza, że człowiek gdy umiera, to umierając odziedzicza albo wieczne zbawienie, albo wieczne potępienie.

P. Czy jednak zdanie to nie sprzeciwia się istnieniu czyśćca?

O. O tyle się temu nie sprzeciwia, o ile się mu nie sprzeciwiało istnienie otchłani (3).

P. Alboż się nie znajduje w Objawieniu św. Jana, r. 14, w. 13: "Błogosławieni umarli, którzy w Panu umierają. Odtąd już, mówi Duch, aby odpoczywali od prac swoich"?

O. Słowa te odnoszą sie do Męczenników albo do dusz pobożnych, które już za życia, na tym świecie, za swoje grzechy odpokutowały.

P. Alboż Pan Jezus nie rzekł do nawróconego łotra: "Dziś ze mną będziesz w raju"?

O. Łaska, którą umierający Zbawiciel komuś wyjątkowo wyświadczył, nie służy za powszechne prawidło dla innych.

P. Nie mógłbyś inaczej odpowiedzieć?

O. Łotr odprawił na krzyżu surową i skuteczną pokutę, a uczucia jego były tak wzniosłe, że niemniej one, jako i jego pokuta ogień czyśćcowy zastąpiły.

Uwaga tłumacza. Zdarzenie to posłużyć może za przykład zupełnego odpustu, który nie mógł być stosowniej przez samegoż Pana Jezusa udzielony, jak w chwili zbliżającej się śmierci krzyżowej. Ocenić też należy zadziwiającą wiarę łotra onego, który w umierającym haniebną śmiercią Jezusie, uznał Dawcę Królestwa niebieskiego. Przykład podobnegoż, przez Pana Jezusa udzielonego odpustu, mamy w rozgrzeszeniu Magdaleny pokutującej.

Nauka III

P. Jak to dowiedziesz po trzecie, że czyściec istnieje?

O. Z podania.

P. Skąd poznajesz takie podanie?

O. Z świadectwa Ojców Kościoła.

P. Czego pragnął św. Efrem w swoim Duchownym testamencie?

O. Żądał po śmierci modlitwy za spokój swej duszy.

P. Co opowiada Euzebiusz o Konstantynie cesarzu?

O. Pragnął, powiada, być pochowanym przy kościele, aby większy mieć udział w modlitwach wiernych.

P. Co mówi św. Chryzostom w swojej 41 homilii nad pierwszym listem do Koryntczyków?

O. Zwraca uwagę na to, że zmarłym nie pomaga się płaczem i jękami, ale modlitwą i jałmużną.

P. Co pisze św. Hieronim do Pammachiusza?

O. Za jego czasów, powiada, było zwyczajem, że mąż na grobie swej żony kwiatki rozsypywał, lecz że Pammachiusz duszę swej żony daleko lepiej modlitwą i jałmużnami poratował.

P. Co zaświadcza św. Augustyn w księdze IX swoich Wyznań r. XII, gdzie pogrzeb swej matki opisuje?

O. Nie płakałem w czasie modlitwy, gdy Ofiarę naszego Zbawiciela za moją matkę odprawiano, a ciało już przed grobem stało (4).

P. Przytocz jeszcze inne nad tym uwagi świętego Augustyna?

O. "Oczyść mnie, pisze, na tym świecie Panie! abym w przyszłym żywocie oczyszczenia, w ogniu czyśćcowym, nie potrzebował". (Ad. 37 Psalm.).

P. Co dalej mówi w Księdze o Kacerstwach (Haeresis 53)?

O. Pisze, że Ariusz nauczał, iż za umarłych nie należy się ani modlić, ani ofiary czynić i że to właśnie jest pięćdziesiątym trzecim kacerstwem.

P. Co należy odpowiedzieć tym, którzy zowią Czyściec wymysłem popów i oszustwem?

O. Należy im w odpowiedzi przypomnieć słowa św. Augustyna: "czyli, że to jest pięćdziesiątym trzecim kacerstwem, które na tym zawisło, że modlitwę za umarłych gani".

P. Czy z nauki o Czyśćcu nie wypływa, że dzieło zbawienia naszego Zbawiciela nie jest dostatecznym?

O. Nie, tego stąd żadną miarą wywnioskować nie można.

P. Dlaczego?

O. Z tego tylko wywnioskować można, że za grzechy trzeba także docześnie pokutować. Ale za tym nie idzie, żeby dzieło naszego Zbawiciela nie było dostatecznym.

P. Wyprowadź stąd dalszy wniosek?

O. Doczesne zadosyćuczynienia muszą albo w tym życiu, albo w przyszłym być spełniane, zaczem idzie, że i doczesne zadosyćuczynienia za grzechy, w przyszłym życiu dziełu zbawienia bynajmniej nie ubliżają; ponieważ cała skuteczność naszych zadosyćuczynień wypływa z zasług Zbawiciela.

––––––––––

Katechizm Polemiczny czyli Wykład nauk wiary chrześcijańskiej przez zwolenników Lutra, Kalwina i innych z nimi spokrewnionych zaprzeczanych lub przekształcanych, pierwotnie w języku francuskim ułożony przez O. J. J. Szeffmachera Zgrom. Jezusowego, z poprzedzeniem listów dwóch nawróconych pastorów, wykazujących powody nawracania się licznych Protestantów na łono Kościoła Katolickiego. Przełożył z francuskiego na język niemiecki J. M. nauczyciel religii, a z niemieckiego na język polski przełożył i uwagami objaśnił X. Nestor Higin Soter Bieroński kanonik, proboszcz małogoski, prof. semin. kieleckiego. Częstochowa 1883, ss. 143-150.

Przypisy:

(1) O kanoniczności dwóch Ksiąg Machabejskich dowodzi się z Klemensa Aleksandryjskiego Strom. V, z Orygenesa in Joann. Tom. XXIII, z Cypriana ad Fortun. XI, z Canon. apost. Can. 85, z Grzegorza Nazjanzeńskiego Oratio ad Macch., z Ambrożego de Job. II. c. 10. 11. 12. Ofic. 40, 41 itd.

Uwaga tłumacza. Lutrzy i kalwinianie lubo by zaprzeczali kanoniczności Ksiąg Machabejskich, nie mogą atoli zaprzeczać wiarogodności Historyka. Nie mogą nie uznać najstarodawniejszej praktyki żydów, którzy się za dusze zmarłych modlili i modlą. Praktyka ta tak była niezaprzeczoną i za świętą w żydowskim, jako i w katolickim Kościele poczytywaną, że święci Ewangelistowie uważali za rzecz zbyteczną o niej wyraźnie i osobliwie nauczać; raczej należało ich utwierdzać w wierze kar wiecznych, których niektórzy zaprzeczali i zaprzeczają.

(2) A tak nieoczyszczeni nie mogą iść do nieba, bo tam nic skażonego nie wnijdzie, nie mogą iść do piekła, bo pomimo swoich uchybień Pismo św. zowie ich sprawiedliwymi. (Przyp. tłum. polskiego).

(3) Miejsce to nie ubliża bynajmniej czyśćcowi, bo lubo by tylko dwa miejsca były: miejsce łaski i miejsce potępienia, to jeszcze stąd nie wypływa, żeby miejsce łaski nie mogło być jeszcze dwojakie, tj. albo miejsce oczyszczenia, albo miejsce uwielbienia. Allioli na to miejsce. (Przyp. autora).

Dusze bowiem w czyśćcu zostające są też w łasce Bożej, a cierpienia ich i kara doczesna nie stoją w sprzeczności ze stanem łaski, bo i w tym życiu ludzie najpobożniejsi, których Bóg miłuje, różnym jednak cierpieniem ich albo z grzechów powszednich oczyszcza, albo ku pomnożeniu zasług ich doświadcza. Przykładem jest Najświętsza Maryja Panna, Królowa Męczenników, która jedynie ku pomnożeniu zasług i chwały w niebiesiech siedem boleści ponosiła. (Przyp. tłum. polskiego).

(4) Warto przeczytać i zastanowić się nad dwunastym i trzynastym rozdziałem Księgi 9-tej Wyznań św. Augustyna, z jaką pobożnością ten Święty nie tylko posługę pogrzebową spełniając, ale też czytelników do modlitwy wzywając, o swojej matce wspomina. Coś wznioślejszego w przedmiocie pamięci o zmarłych nie może być ani pomyślanym, ani napisanym. (Przyp. tłum. niem.).

Za: http://www.ultramontes.pl/scheffmacher_katechizm_9.htm