KATECHIZM
RZYMSKO-KATOLICKI
KS. JÓZEF DEHARBE SI
CZĘŚĆ TRZECIA
–––––––
O modlitwie
1. P. Co jest modlitwa?
O. Modlitwa jest to wzniesienie myśli i uczucia do
Boga, aby Mu oddać chwałę albo dziękować Mu za dobrodziejstwa, albo błagać Go
o łaskę. Dlatego rozróżniamy modlitwę pochwalną, dziękczynną i błagalną.
2. P. Czy modlitwa wszystkim jest potrzebna do
zbawienia?
O. Modlitwa jest potrzebną do zbawienia wszystkim, skoro
przyjdą do używania rozumu.
3. P. Dlaczego potrzebna jest modlitwa wszystkim do
zbawienia?
O. Modlitwa potrzebna jest wszystkim do zbawienia,
ponieważ:
1) Bóg ją nakazał, mówiąc w Piśmie świętym: Proście,
a otrzymacie; szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a będzie wam otworzone
(Łk. XI, 9);
2) bez modlitwy nie osiągniemy łask potrzebnych do
wytrwania w dobrem aż do końca.
*4. P. Jakie mamy pożytki z modlitwy?
O. Z modlitwy mamy następujące pożytki:
1) modlitwa łączy nas z Bogiem;
2) uczy nas myśleć o Bogu i o prawdach wiecznych,
pogardzać dobrami znikomymi, a pragnąć dóbr wiecznych;
3) umacnia nas przeciwko złemu;
4) dodaje siły i ochoty do dobrego;
5) pociesza w strapieniu;
6) wyjednywa nam pomoc w potrzebie i łaskę wytrwania
w dobrem do śmierci.
5. P. Jak powinniśmy się modlić, abyśmy osiągnęli
te pożytki z modlitwy?
O. Powinniśmy się modlić: 1) nabożnie; 2) pokornie; 3)
z ufnością; 4) z poddaniem się woli Bożej; 5) z wytrwałością.
6. P. Kiedy modlimy się nabożnie?
O. Modlimy się nabożnie, jeśli nie tylko ustami, lecz i
sercem się modlimy, i unikamy wedle możności wszelkich roztargnień.
*7. P. Co powinniśmy czynić, aby uniknąć
roztargnień na modlitwie?
O. Aby uniknąć roztargnień na modlitwie, powinniśmy
przed modlitwą pozbyć się myśli o rzeczach doczesnych i pamiętać, że jesteśmy w
obecności Boga, który na nas patrzy.
8. P. Kiedy modlimy się z pokorą?
O. Modlimy się z pokorą, jeśli modląc się, czujemy
żywo naszą nędzę i niegodność, jak ów celnik, a nie chełpimy się dobrymi
uczynkami, jak to czynili faryzeusze.
9. P. Kiedy modlimy się z ufnością?
O. Modlimy się z ufnością, jeśli mamy niezachwianą
nadzieję, że Bóg nas wysłucha, o ile to posłuży ku Jego chwale i naszemu
zbawieniu.
*10. P. Dlaczego możemy i powinniśmy mieć tę ufność
niezachwianą?
O. Ponieważ Bóg, jako wszechmocny, może nam dać wszystko
dobre, a jako najdobrotliwszy, chce nam je dać, dla zasług Jezusa Chrystusa,
który nas o tym zapewnia, mówiąc: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam, o
cokolwiek prosić będziecie Ojca mego w imię moje, da wam (Jan XVI, 23).
*11. P. Dlaczegóż jednak nie zawsze otrzymujemy, o
co się modlimy?
O. Nie zawsze otrzymujemy, o co się modlimy, ponieważ:
1) nie modlimy się dobrze; albo 2) ponieważ to, czego pragniemy, nie jest dla nas
zbawienne; albo 3) ponieważ nie jesteśmy wytrwałymi w modlitwie.
12. P. Kiedy modlimy się z poddaniem się woli Bożej?
O. Modlimy się z poddaniem się woli Bożej, jeśli na
wzór Chrystusa Pana, który rzekł: Ojcze, nie moja, lecz Twoja wola
niech się stanie (Łk. XXII, 42), – pozostawiamy Bogu, kiedy i jak
raczy nas wysłuchać.
13. P. Kiedy modlimy się wytrwale?
O. Modlimy się wytrwale, jeśli nie tylko nie ustajemy
w modlitwie, gdy nie otrzymujemy tego, o co prosimy, lecz owszem modlimy się
tym gorliwiej.
*14. P. Czy do modlitwy potrzeba zawsze pewnych
wyrazów, czyli słów używać?
O. Do modlitwy ustnej potrzeba pewnych słów używać,
ale można się także modlić tylko wewnętrznie, czyli rozmyślać.
*15. P. Co znaczy rozmyślać?
O. Rozmyślać znaczy rozpamiętywać życie i śmierć
Jezusa Chrystusa albo którąkolwiek prawdę wiary, aby wzbudzać w sercu pobożne
uczucia i dobre postanowienia.
*16. P. Kiedy powinniśmy się modlić?
O. Powinniśmy się modlić zawsze; bo Jezus Chrystus
mówi: Trzeba się zawsze modlić, a nigdy nie ustawać (Łk.
XVIII, 1).
*17. P. Jakże podobna modlić się zawsze?
O. Modlimy się zawsze, jeśli często myśl i serce wznosimy
do Boga i ofiarujemy Mu wszystkie prace nasze, cierpienia i pociechy; lecz
oprócz tego powinniśmy także modlić się w pewnych czasach.
18. P. Kiedy szczególnie mamy się modlić?
O. Mamy się modlić szczególnie:
1) w pokusach, potrzebach, w nieszczęściach osobistych
i powszechnych;
2) z rana i wieczór, przed i po jedzeniu, gdy dzwonią
na modlitwę i gdy jesteśmy w kościele.
19. P. Dlaczego mamy się modlić szczególnie w
kościele?
O. Mamy się modlić szczególnie w kościele, ponieważ
kościół przede wszystkim jest domem Bożym i miejscem modlitwy, gdzie wszystko,
co widzimy i słyszymy, powinno nas pobudzać do rozważania rzeczy Bożych.
*20. P. Za kogo powinniśmy się modlić?
O. Powinniśmy się modlić za siebie i za wszystkich
ludzi: za żywych i umarłych, przyjaciół i nieprzyjaciół, szczególnie za
rodziców, krewnych, dobrodziejów, za zwierzchność duchowną i świecką, także za
błędnowierców i niedowiarków.
Upomnienie: Rozważ, jak jesteś szczęśliwym,
że tobie, robaczkowi ziemskiemu, wolno rozmawiać z Bogiem Najwyższym, jak z
Ojcem. Módl się przeto często i ochotnie, tak w domu, jak w kościele, a zawsze
nabożnie.
§ 1. O modlitwie Pańskiej
21. P. Która modlitwa jest najdoskonalszą?
O. Najdoskonalszą modlitwą jest modlitwa: "Ojcze
nasz", czyli modlitwa Pańska.
22. P. Dlaczego nazywa się ona "modlitwą Pańską"?
O. Ona nazywa się modlitwą Pańską, ponieważ Pan Jezus
nauczył nas jej i nakazał ją odmawiać.
23. P. Jak opiewa modlitwa Pańska?
O. Modlitwa Pańska tak opiewa: "Ojcze nasz,
któryś jest w niebie; święć się Imię Twoje, przyjdź królestwo Twoje, bądź wola
Twoja jako w niebie, tak i na ziemi; chleba naszego powszedniego daj nam
dzisiaj, i odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom, i
nie wódź nas na pokuszenie, ale nas zbaw ode złego, Amen".
24. P. Z czego składa się "Ojcze nasz"?
O. "Ojcze nasz" składa się z przedmowy i
siedmiu próśb.
25. P. Jak opiewa przedmowa?
O. Przedmowa tak opiewa: "Ojcze nasz, któryś jest
w niebie".
26. P. Co przypomina nam wyraz: "Ojcze"?
O. Ten wyraz: "Ojcze" przypomina nam, że Bóg
jest Ojcem naszym i żeśmy dlatego powinni się modlić do Niego z dziecięcą
czcią, miłością i ufnością.
27. P. Dlaczego mówimy: "Ojcze nasz", a
nie "Ojcze mój"?
O. Mówimy: "Ojcze nasz", ponieważ Bóg jest
Ojcem wszystkich ludzi i dlatego powinniśmy wszyscy, jako bracia, modlić się
jedni za drugich.
28. P. Dlaczego dodajemy: "któryś jest w
niebie"?
O. Dodajemy: "któryś jest w niebie", abyśmy
sobie przypominali, że nas Bóg dla nieba stworzył i w niebie oczekuje, dlatego
też sercem powinniśmy się oderwać od rzeczy ziemskich, a wznosić się ku niebu.
29. P. O co prosimy w pierwszej prośbie: "święć
się Imię Twoje"?
O. W pierwszej prośbie prosimy, aby Imię Boskie nigdy
nie było znieważane lub bluźnione; lecz aby Bóg od nas i od wszystkich ludzi
był coraz więcej poznawany, miłowany i czczony.
30. P. O co prosimy w drugiej prośbie "przyjdź
królestwo Twoje"?
O. W drugiej prośbie prosimy: 1) aby Kościół św.,
który jest królestwem Bożym na ziemi, rozszerzał się coraz bardziej; 2) aby Bóg
królował w duszach naszych przez wiarę, nadzieję i miłość, i aby pomnażał w nas
te cnoty; 3) abyśmy po tym życiu przyjęci byli do królestwa Bożego w niebie.
31. P. O co prosimy w trzeciej prośbie: "bądź
wola Twoja, jako w niebie, tak i na ziemi"?
O. W trzeciej prośbie prosimy: abyśmy sami i wszyscy
inni ludzie na ziemi spełniali wolę Boską tak wiernie i radośnie, jak to czynią
aniołowie i święci w niebie.
32. P. O co prosimy w czwartej prośbie: "chleba
naszego, powszedniego, daj nam dzisiaj"?
O. W czwartej prośbie prosimy: aby nam Bóg dać raczył,
czego potrzebujemy codziennie dla duszy i ciała.
33. P. Dlaczego każe nam Chrystus Pan prosić o
chleb "powszedni", czyli "codzienny"?
O. Chrystus Pan każe nam prosić o chleb powszedni,
czyli codzienny, aby nas pouczył, że:
1) jak codziennie mamy potrzeby, tak codziennie
powinniśmy prosić Boga o ich zaspokojenie;
2) że powinniśmy prosić tylko o to, co nam jest
koniecznie potrzebne, nie zaś o bogactwa i rzeczy zbytkowne.
34. P. O co prosimy w piątej prośbie: "odpuść
nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom"?
O. W piątej prośbie prosimy: aby nam Bóg grzechy nasze
tak odpuścić raczył, jak my odpuszczamy tym, którzy nas obrazili.
35. P. O co prosimy w szóstej prośbie: "nie wódź
nas na pokuszenie"?
O. W szóstej prośbie prosimy: aby Bóg wszystkie pokusy
i niebezpieczeństwa grzechu od nas oddalić albo skutecznej łaski do ich
zwyciężenia udzielić nam raczył.
36. P. Dlaczego dopuszcza Bóg, abyśmy byli kuszeni?
O. Bóg dopuszcza, abyśmy byli kuszeni, ponieważ chce: 1)
utrzymać nas w pokorze; 2) pomnożyć naszą gorliwość w dobrym i nasze zasługi.
37. P. Co powinniśmy czynić, aby zwyciężyć pokusy?
O. Aby zwyciężyć pokusy, powinniśmy czuwać i modlić się,
według słów Chrystusa Pana: Czuwajcie i módlcie się, abyście nie
weszli w pokuszenie (Mt. XXVI, 41).
38. P. O co prosimy w siódmej prośbie: "ale
nas zbaw ode złego"?
O. W siódmej prośbie prosimy, aby nas Bóg zachować
raczył od wszelkiej szkody na duszy i ciele, szczególnie zaś od grzechu i
potępienia wiecznego.
39. P. Dlaczego dodajemy wyraz: "Amen",
to jest: "niech się stanie"?
O. Dodajemy wyraz: "Amen", to jest: "niech
się stanie", abyśmy przezeń wyrazili nasze gorące pragnienie i ufność, że
prośby nasze zostaną wysłuchane.
Upomnienie: Odmawiaj modlitwę Pańską zawsze
z uwagą i uszanowaniem, pomnąc, że otrzymaliśmy ją od samego Zbawiciela.
§ 2. O "pozdrowieniu Anielskim"
*40. P. Którą modlitwę odmawiają zwykle
chrześcijanie katolicy po modlitwie Pańskiej?
O. Po modlitwie Pańskiej zwykle odmawiają chrześcijanie
katolicy ku czci Matki Boskiej modlitwę, którą nazywamy "pozdrowieniem
Anielskim" albo "Zdrowaś Maryja".
41. P. Dlaczego dodajemy do modlitwy Pańskiej
pozdrowienie Anielskie?
O. Dodajemy do modlitwy Pańskiej pozdrowienie
Anielskie, aby Najświętsza Matka Boża wspierała naszą słabą modlitwę swoją
możną przyczyną u Syna.
42. P. Co zawiera pozdrowienie Anielskie?
O. Pozdrowienie Anielskie zawiera modlitwę pochwalną i
błagalną.
43. P. Które słowa są modlitwą pochwalną?
O. Modlitwą pochwalną są:
1) słowa archanioła Gabriela: "Zdrowaś Maryjo, łaskiś
pełna, Pan z Tobą, błogosławionaś Ty między niewiastami";
2) słowa św. Elżbiety: "i błogosławion owoc
żywota Twego", do których dodajemy Imię "Jezus".
44. P. Kiedy wyrzekł archanioł Gabriel przytoczone
słowa?
O. Archanioł Gabriel wyrzekł przytoczone słowa, gdy zwiastował
Najświętszej Pannie, że będzie matką Syna Bożego.
45. P. Kiedy wyrzekła św. Elżbieta przytoczone
słowa?
O. Święta Elżbieta wyrzekła przytoczone słowa, gdy ją
Najświętsza Panna nawiedziła po zwiastowaniu.
46. P. Dlaczego mówimy do Najświętszej Panny Maryi:
"łaskiś pełna"?
O. Mówimy do Najświętszej Panny Maryi "łaskiś
pełna", ponieważ:
1) Najświętsza Panna już przed narodzeniem swoim
posiadała obfitość łask Boskich;
2) w tych łaskach Boskich ustawicznie wzrastała;
3) jest matką dawcy łask.
47. P. Dlaczego mówimy: "Pan z Tobą"?
O. Mówimy: "Pan z Tobą", ponieważ Bóg jest z
Najświętszą Panną w sposób szczególniejszy, tak, że słusznie nazywa się wybraną
córką Ojca niebieskiego, prawdziwą Matką Syna Bożego i najczystszą Oblubienicą
Ducha Świętego.
48. P. Co oznaczają słowa pochwalne: "błogosławionaś
Ty między niewiastami"?
O. One oznaczają, że Maryja jest najszczęśliwszą spośród niewiast, ponieważ:
1) Ona przed wszystkimi innymi obraną została na
dziewiczą Matkę Boga;
2) Ona przyniosła światu zbawienie, podczas gdy
pierwsza niewiasta przyniosła przekleństwo.
49. P. Dlaczego dodajemy: "błogosławiony owoc
żywota Twego, Jezus"?
O. Aby okazać, że cześć Maryi Panny jest nieodłączona
od czci Jezusa Chrystusa, i że Matkę czcimy dla Syna.
*50. P. Które słowa są modlitwą błagalną?
O. Modlitwą błagalną są słowa, które dodał Kościół:
"Święta Maryjo, Matko Boża, módl się za nami grzesznymi teraz i w godzinę
śmierci naszej. Amen".
51. P. Dlaczego dodał Kościół te słowa?
O. Kościół dodał te słowa, abyśmy często wzywali
pomocy Najświętszej Panny Maryi we wszystkich potrzebach naszych, a szczególnie
w godzinie śmierci.
52. P. Co trzeba mówić, gdy rano, w południe i
wieczór dzwonią na "Anioł Pański"?
O. Gdy rano, w południe i wieczór dzwonią na "Anioł
Pański" trzeba mówić:
"Anioł Pański zwiastował Pannie Maryi i poczęła z
Ducha Świętego".
Zdrowaś Maryja itd.
"Oto ja służebnica Pana mojego, niech mi się
stanie według słowa twego".
Zdrowaś Maryja itd.
"A Słowo stało się ciałem i mieszkało między
nami".
Zdrowaś Maryja itd.
53. Dlaczego odmawiamy tę modlitwę?
O. Odmawiamy tę modlitwę, aby:
1) podziękować Bogu za wcielenie Jezusa Chrystusa;
2) czcić Matkę Boską i polecać się Jej opiece.
NAUKA: Z
szczególniejszym nabożeństwem czcij Najświętszą Pannę Maryję i do Niej, jako do
Matki, uciekaj się z dziecięcym zaufaniem we wszystkich sprawach i potrzebach,
a staraj się naśladować Jej miłość ku Bogu i bliźniemu, cierpliwość, czystość i
inne cnoty.
–––––––––––
Katechizm rzymsko-katolicki
podług Ks. J. Deharbe T. J. dla szkół ludowych. We Lwowie. NAKŁADEM ZAKŁADU NARODOWEGO IMIENIA OSSOLIŃSKICH.
1885, ss. 295-308.
