"Apologetyka Podręczna" Ks.Stanisław Bartynowski
Imprimi Potest. Petrus Babst
Nihil Obstat M.Czermiński S.J censor Cracoviae 1915
L.6799
Chociaż Pismo św. ze względu na swoje 
pochodzenie jest pierwszym i najważniejszym źródłem historycznego 
objawienia, to jednak ono nie jest jedynym źródłem nauki objawionej- jak
 mylnie utrzymują protestanci.
Historia objawienia sięga przecież 
początku rodzaju ludzkiego i rozpoczyna się objawieniem pierwotnym, 
które otrzymali nasi pierwsi rodzice w raju. To objawienie następnie 
dalej się rozwija w czasach patriarchalnych, a prawdy objawione 
przechodzą tylko ustnie z pokolenia na pokolenie. Tak więc zanim Pismo 
św. jeszcze istniało, ustne podanie czyli tradycja już była tym źródłem,
 z którego ludzkość czerpała wiadomość o religii objawionej.
Tradycja nie przestała być nadal tym 
źródłem objawienia,  kiedy zaczęły się już pojawiać poszczególne księgi 
Pisma św.  a to z następujących racji:
1) Przez setki lat wiele prawd 
objawionych nie było spisanych; 2) gdy druk nie istniał, posiadanie 
Pisma św. było bardzo utrudnione; 3) ci tylko mogli bezpośrednio z niego
 korzystać, którzy umieli czytać; wreszcie 4) zrozumienie prawdy w 
Piśmie św. zawartych wymagało umiejętności objaśnienia, a to znów 
przeważnie drogą ustnego podania przechodziło z pokolenia na pokolenie.
W Nowym Zakonie tradycja obok Pisma Św. była również źródłem objawienia Bożego.
Najpierw 1) zanim wszystkie Księgi N. 
Testamentu zostały spisane , wierni przyjmowali naukę Chrystusową, 
ogłaszaną tylko ustnie. 2) Apostołowie nie chcieli wcale uczynić Pisma 
św. jako jedynego źródła nauczania, ale uważali go tylko jako środka 
pomocniczego, jak to widać ze słów św. Jana 21,25: A jest i innych wiele
 rzeczy, które czyni Jezus, które gdyby się z osobna pisały, tuszę, iż i
 sam świat nie mógłby ogarnąć ksiąg, któreby się spisać miały. Pisali 
listy do wiernych, kiedy nie mogli ich ustnie pouczyć, co wyraża św. Jan
 słowami: Mając wam więcej pisać, nie chciałem. albowiem spodziewam się 
być u was i ustnie mówić.  II.12
3) cała osnowa ksiąg Nowego Testamentu 
zasługiwałaby na liczne zarzuty, gdyby one miały być jedynym źródłem 
wiary. I tak: najważniejsze prawdy poruszają apostołowie w swych pismach
 nieraz tylko mimochodem, a przeciwnie rzeczy mniej ważne niekiedy 
traktują obszerniej; nigdzie zaś nie zestawiają razem 
najkonieczniejszych artykułów wiary, jak to n.p uczynił Kościół w 
Składzie Apostolskim. A wszystko to się tłumaczy tym, że pisma ich były 
spowodowane szczególnymi okolicznościami, potrzebą pojedynczych gmin,a 
nawet osób; to że zawierają pozdrowienia różne i takie opowiadania lub 
wzmianki, które byłyby zbytecznym, gdyby celem tych ksiąg było wyłożyć 
systematycznie całą naukę Chrystusa.- Apostołowie nie zostawiwszy 
całokształtu nauki Chrystusowej w Piśmie- przekazali ją w tradycji czyli
 ustnemu podaniu, a przez św. Pawła wyraźnie nakazali trzymać się tego 
podania, tak bowiem czytamy w drugim liście do Tessaloniczan 2, 14: 
Bracia trzymajcie się podania któregoście się nauczyli, bądź to przez 
mowę bądź przez list nasz.
Wszystko to dowodzi,  że nawet po 
spisaniu ksiąg Nowego Testamentu źródłem religii objawionej jest obok 
nich nadal ustne nauczanie, czyli tradycja, obowiązująca wiernych do 
posłuszeństwa zarówno jak i Pismo św.  Dlatego to Chrystus nie tylko Sam
 swoją naukę ogłaszał ustnie, ale też i uczniom swym polecił ustnie ją 
szerzyć, mówiąc do nich.
Idąc tedy nauczajcie wszystkie narody. 
Mat 28, 19. - Kto was słucha, mnie słucha. Łuk 10, 16 Wiara tedy ze 
słuchania- a słuchanie przez słowo Chrystusowe. Rzym 10, 17. - Ten 
sposób nauczania i rozkrzewiania po całym świecie religi objawionej był 
najodpowiedniejszy. 
Tradycja jednak, to znaczy, to wszystko,
 co z nauki objawionej pierwotnie znajdowało się poza Pismem św., 
zostało z czasem spisane; a kiedy mówić będziemy o Kościele, określimy 
bliżej wszystkie źródła obecnej tradycji.