§ 1. O obecności Jezusa Chrystusa w najświętszym
sakramencie ołtarza
1. P. Co jest najświętszy sakrament ołtarza?
O. Najświętszy sakrament ołtarza jest prawdziwym
ciałem i prawdziwą krwią Pana naszego Jezusa Chrystusa, który pod postaciami
chleba i wina prawdziwie, rzeczywiście i istotnie jest obecny, aby był pokarmem
dla dusz naszych.
*2. P. Czy w najświętszym sakramencie ołtarza jest
wszystko, co należy do istoty sakramentu?
O. W najświętszym sakramencie ołtarza jest wszystko,
co do istoty sakramentu należy, a mianowicie: 1) znak widzialny, a tym znakiem
są postacie chleba i wina; 2) łaska niewidzialna, bo jest w nim sam Jezus
Chrystus, twórca i dawca wszystkich łask; 3) sakrament ten postanowiony jest
równie jak inne od Jezusa Chrystusa.
3. P. Kiedy ustanowił Jezus Chrystus najświętszy
sakrament ołtarza?
O. Jezus Chrystus ustanowił najświętszy sakrament
ołtarza na ostatniej wieczerzy, w przededniu gorzkiej męki swojej.
*4. P. Jak ustanowił Jezus Chrystus najświętszy
sakrament ołtarza?
O. Jezus Chrystus, wziąwszy chleb w czcigodne i
najświętsze ręce, błogosławił go, łamał i dawał uczniom swoim, mówiąc: Bierzcie
i jedzcie, to jest ciało moje. Potem wziął kielich z winem,
błogosławił i dawał uczniom swoim mówiąc: Pijcie z tego wszyscy; to
jest krew moja. – To czyńcie na moją pamiątkę (Mt. XXVI, 26-28;
Łk. 22, 19-20 (1)).
*5. P. Co się stało z chlebem i winem, gdy Jezus
Chrystus wymówił nad nimi te słowa: "To jest ciało moje" – "To
jest krew moja"?
O. Gdy Jezus Chrystus wymówił nad chlebem i winem te
słowa: "To jest ciało moje", "to jest krew moja", stały się
chleb i wino ciałem i krwią najświętszą Jezusa Chrystusa.
*6. P. Co zostało z chleba i wina po tych słowach
Jezusa Chrystusa?
O. Po tych słowach Jezusa Chrystusa zostały tylko zewnętrzne
postacie chleba i wina.
7. P. Co to znaczy, że pozostały tylko zewnętrzne
postacie chleba i wina?
O. To znaczy, że chleb przestał być chlebem, a wino
winem i pozostało to tylko z chleba i wina, co spostrzec możemy zmysłami, jak:
kształt, kolor, smak i zapach.
*8. P. Jak nazywa się ta przemiana chleba i wina w
najświętsze ciało i krew Jezusa Chrystusa?
O. Ta przemiana chleba i wina w najświętsze ciało i
krew Jezusa Chrystusa nazywa się przeistoczeniem.
† 9. P. Skąd wiemy, że Jezus Chrystus dał Apostołom
prawdziwe ciało i krew swoją, gdy wyrzekł słowa: "To jest ciało moje"
– "To jest krew moja"?
O. Wiemy to ze słów Chrystusa Pana, a mianowicie:
1) ze słów, którymi Pan Jezus już przed ustanowieniem
tego sakramentu obiecał był Apostołom i uczniom swoim, że im da ciało swoje na
pokarm, a krew swoją za napój, mówiąc: A chleb, który ja dam,
jest moje ciało za żywot świata (Jan VI, 52). – Jeślibyście
nie jedli ciała Syna człowieczego, i nie pili krwi jego, nie będziecie
mieć żywota w sobie. – Ciało moje prawdziwie jest pokarmem, a krew moja
prawdziwie jest napojem (Jan VI, 54. 56);
2) ze słów ustanowienia tego sakramentu przy ostatniej
wieczerzy, podczas której spełnił Chrystus Pan daną już przedtem obietnicę, gdy
wziąwszy chleb w swe ręce, podał go uczniom do pożywania, mówiąc: "Bierzcie
i jedzcie, to jest ciało moje", a wziąwszy kielich z winem podał go do
picia, mówiąc: "Pijcie z tego wszyscy, to jest krew moja";
3) wiemy to nareszcie z nauki i wiary Apostołów i
całego Kościoła katolickiego.
*10. P. Co znaczą te słowa Jezusa Chrystusa:
"To czyńcie na moją pamiątkę"?
O. Te słowa: "To czyńcie na moją pamiątkę"
znaczą, że Jezus Chrystus dał Apostołom i ich następcom władzę przeistaczania
chleba i wina w Jego najświętsze ciało i krew, jak to On sam czynił.
*11. P. Na kogo przeszła ta władza od Apostołów?
O. Ta władza przeszła na biskupów i kapłanów.
*12. P. Kiedy wykonują biskupi i kapłani tę władzę?
O. Biskupi i kapłani wykonują tę władzę, gdy we mszy
św. wymawiają nad chlebem i winem te słowa Chrystusa Pana: To jest
ciało moje – to jest krew moja.
* 13. P. Co dzieje się po wymówieniu tych słów?
O. Po wymówieniu tych słów jest już na ołtarzu
prawdziwe ciało i prawdziwa krew Jezusa Chrystusa pod postaciami chleba i wina.
† 14. P. Czy po przeistoczeniu są obecne pod
postaciami chleba i wina martwe ciało i martwa krew Jezusa Chrystusa?
O. Nie; po przeistoczeniu są pod postaciami chleba i
wina obecne ciało i krew Chrystusa, ożywione Jego ludzką duszą, czyli cały
Chrystus Pan, jako człowiek, a zarazem jako Bóg, ponieważ w jednej osobie Boskiej
jest Bogiem i człowiekiem.
15. P. Jak długo jest Jezus Chrystus pod postaciami
chleba i wina obecny?
O. Jezus Chrystus jest pod postaciami chleba i wina
tak długo obecnym, dopóki postacie nie zostaną zniszczone.
16. P. Czy pod postacią chleba jest obecne tylko
ciało Jezusa Chrystusa, a pod postacią wina tylko Jego krew najświętsza?
O. Nie; Jezus Chrystus jest obecny cały i niepodzielny
pod każdą postacią z osobna i pod każdą cząstką postaci, jak jest cały i
niepodzielny w niebie.
*17. P. Gdy kapłan łamie najświętszą hostię, czy
łamie on przez to ciało Chrystusa Pana?
O. Gdy kapłan łamie i dzieli na cząstki najświętszą
hostię, łamie on wtedy tylko postać chleba, ale ciało Chrystusa Pana pozostaje
całe i żywe pod każdą cząstką podzielonej hostii.
*18. P. Czego wymaga od nas obecność Jezusa
Chrystusa w najświętszym sakramencie ołtarza?
O. Obecność Jezusa Chrystusa w najświętszym
sakramencie ołtarza wymaga od nas, abyśmy Go często nawiedzali i wielbili Go w
najgłębszej pokorze i z najtkliwszą miłością. Abyśmy te uczucia ku Jezusowi
Chrystusowi, utajonemu w najświętszym sakramencie ołtarza, okazywali jawnie,
ustanowił Kościół święto Bożego Ciała, podczas którego obnosi kapłan najświętszy
sakrament ołtarza w uroczystej procesji.
19. P. Czy Jezus Chrystus jest obecny w
najświętszym sakramencie ołtarza tylko dlatego, aby także jako człowiek
przebywał z nami?
O. Jezus Chrystus jest obecny w najświętszym
sakramencie ołtarza także dlatego, aby: 1) we mszy świętej stawał się za nas
ofiarą; 2) w komunii świętej zaś, aby był pokarmem dusz naszych.
Upomnienie: Wchodząc do kościoła, uklęknij
zawsze i oddaj cześć Jezusowi Chrystusowi, który przemieszkiwać raczy w naszych
kościołach, obecny w najświętszym sakramencie ołtarza. Idźże często przed Jego
Najświętsze Oblicze, uwielbiaj Go i proś pobożnie o łaski, których potrzebujesz,
a strzeż się niestosownym zachowaniem uchybić Jego Boskiej osobie, którą
aniołowie niewidzialnie otaczają z czcią i najgłębszym uszanowaniem.
§ 2. O ofierze mszy świętej
20. P. Co jest ofiara?
O. Ofiara jest to dar widzialny, który się składa
Bogu, jako najwyższemu Panu, w dowód czci i uwielbienia.
*21. P. Czy zawsze składali ludzie ofiary?
O. Od początku świata składali ludzie ofiary, a w
starym zakonie przykazał sam Bóg, aby Mu składano ofiary.
*22. P. Dlaczego zniósł Jezus Chrystus ofiary starego
zakonu?
O. Jezus Chrystus zniósł ofiary starego zakonu, bo one
były tylko obrazem najświętszej ofiary nowego zakonu; więc miały tylko dopóty trwać,
dopóki trwał stary zakon.
*23. P. Któraż jest ofiara nowego zakonu?
O. Ofiarą nowego zakonu jest sam Syn Boży, Jezus
Chrystus, który przez swoją śmierć na krzyżu ofiarował się za nas swemu
niebieskiemu Ojcu.
*24. P. Czy z śmiercią Jezusa Chrystusa miała ustać
wszelka ofiara?
O. Nie; i w nowym zakonie miała trwać nieustająca
ofiara, aby nam przedstawiała ofiarę Jezusa Chrystusa na krzyżu i udzielała
łask, które nam wyjednała ofiara krzyżowa.
*25. P. Czy przyrzekł nam Pan Bóg taką ofiarę?
O. Już w starym zakonie przyrzekł nam Bóg taką ofiarę,
gdy rzekł przez proroka Malachiasza: Na każdym miejscu poświęcają imieniowi
memu ofiarę czystą, bo wielkie jest imię moje między narodami (Malach.
1, 11).
*26. P. Któraż jest ta nieustająca ofiara, przez
proroka Malachiasza przepowiedziana?
O. Ta nieustająca ofiara jest ofiara mszy św.
*27. P. Kto ustanowił ofiarę mszy św.?
O. Ofiarę mszy świętej ustanowił Jezus Chrystus na
ostatniej wieczerzy.
28. P. Co jest ofiara mszy św.?
O. Ofiara mszy św. jest nieustającą ofiarą nowego
zakonu, w której ofiaruje się przez ręce kapłana Jezus Chrystus swemu Ojcu
niebieskiemu pod postaciami chleba i wina sposobem bezkrwawym, jak niegdyś
ofiarował się na krzyżu sposobem krwawym.
29. P. Jaka jest różnica pomiędzy ofiarą mszy św. a
ofiarą na krzyżu?
O. Pomiędzy ofiarą mszy św. a ofiarą na krzyżu nie ma
różnicy co do istoty; lecz jest różnica co do sposobu ofiarowania.
30. P. Dlaczego nie różni się ofiara mszy św. co do
istoty od ofiary na krzyżu?
O. Msza święta nie różni się co do istoty od ofiary na
krzyżu, ponieważ w obydwóch ofiarach jest ten sam Chrystus Pan i kapłanem
ofiarującym, i przedmiotem Bogu Ojcu ofiarowanym.
31. P. Jakaż jest różnica w obydwu ofiarach co do
sposobu ofiarowania?
O. Różnica w obydwu ofiarach co do sposobu ofiarowania
jest ta, że na krzyżu ofiarował się Chrystus Pan krwawym sposobem; zaś we mszy
św. ofiaruje się sposobem bezkrwawym, ponieważ w niej nie cierpi i nie umiera.
32. P. Które są główne części mszy św.?
O. Główne części mszy świętej są: 1) ofiarowanie; 2)
przeistoczenie; 3) komunia.
33. P. Cośmy powinni czynić podczas mszy świętej,
gdy jej słuchamy?
O. Gdy słuchamy mszy świętej powinniśmy: 1) podczas Ewangelii
powstać z uszanowaniem, czyniąc znak krzyża na czole, ustach i piersiach, i
pamiętać, że naukę Jezusa Chrystusa, zawartą w Ewangelii, mamy wyznawać
otwarcie, z chlubą i bez obawy, że mamy przyznawać się do niej ustami, a
miłować ją sercem; 2) podczas ofiarowania powinniśmy siebie samych ofiarować
Bogu wraz z Jezusem Chrystusem; 3) podczas przeistoczenia powinniśmy pokłon
oddać Jezusowi Chrystusowi, już obecnemu pod postaciami chleba i wina; 4)
podczas komunii świętej powinniśmy wzbudzać żal za grzechy oraz pragnienie
przyjęcia komunii i prosić Jezusa Chrystusa o potrzebne łaski.
*34. P. Komu składamy ofiarę mszy świętej?
O. Ofiarę mszy świętej składamy tylko Bogu, lecz
obchodzimy przy tym także pamiątkę Świętych.
*35. P. Jakim sposobem obchodzimy we mszy świętej
pamiątkę Świętych?
O. Obchodzimy we mszy świętej pamiątkę Świętych tym
sposobem, że: 1) dziękujemy Bogu za udzielone im łaski i zbawienie; 2) wzywamy
ich przyczyny.
*36. P. W jakim celu składamy Bogu ofiarę mszy
świętej?
O. Składamy Bogu ofiarę mszy świętej: 1) jako ofiarę
pokłonną czyli pochwalną, abyśmy Mu oddali Boską cześć i chwałę; 2) jako ofiarę
dziękczynną, abyśmy Mu dziękowali godnie za wszystkie dobrodziejstwa od Niego
otrzymane; 3) jako ofiarę pojednawczą, abyśmy Go przepraszali za liczne grzechy
nasze i odwracali zasłużone kary; 4) jako ofiarę błagalną, abyśmy sobie
wyjednali u Niego pomoc we wszystkich potrzebach duszy i ciała.
*37. P. Kto dostępuje łask z ofiary mszy św.?
O. Cały Kościół, żywi i umarli, dostępują łask z
ofiary mszy św.
38. P. Dlaczego nazywa się ofiara bezkrwawa nowego
zakonu mszą?
O. Ofiara bezkrwawa nowego zakonu nazywa się mszą od
wyrazów "missa est", którymi kapłan, składający ją, ogłasza wiernym,
że już została spełniona.
Upomnienie: Staraj się słuchać codziennie mszy
świętej z najtkliwszą pobożnością i najgłębszą czcią. Przedstawiaj sobie, że
jesteś obecny na górze Kalwarii i widzisz ofiarę Chrystusa na krzyżu; bo msza
święta jest jej pamiątką i ponowieniem. Przejmuj się serdecznym żalem za grzechy
twoje, gdyż one były przyczyną śmierci Zbawiciela; obudzaj w sobie miłość i wdzięczność
ku Chrystusowi Panu i postanawiaj żyć, jak przystało Jego wyznawcy.
§ 3. O komunii świętej
39. P. Co jest komunia św.?
O. Komunia święta jest rzeczywistym pożywaniem ciała i
krwi Jezusa Chrystusa dla posiłku duszy.
*40. P. Co znaczy ten wyraz "komunia"?
O. Wyraz "komunia" znaczy tyle co
zjednoczenie lub połączenie, ponieważ przyjmując ciało i krew Jezusa Chrystusa,
łączymy się z Nim.
*41. P. Kto przykazuje nam przyjmować komunię świętą,
czy Bóg sam, czy tylko Kościół?
O. Pan Bóg sam przykazuje nam przyjmować komunię
świętą, bo Jezus Chrystus mówi wyraźnie: Zaprawdę powiadam wam,
jeślibyście nie jedli ciała Syna człowieczego i nie pili krwi Jego, nie
będziecie mieć żywota w sobie (Jan VI, 54).
*42. P. Czy potrzeba przyjmować komunię św. także
pod postacią wina, ażeby pożywać najświętszą krew Chrystusa Pana?
O. Nie; bo pod postacią chleba przyjmujemy nie tylko
ciało Jezusa Chrystusa, lecz i krew Jego najświętszą.
*43. P. Dlaczegóż jednak ustanowił Jezus Chrystus
najświętszy sakrament ołtarza pod dwiema postaciami?
O. Jezus Chrystus ustanowił najświętszy sakrament
ołtarza pod dwiema postaciami, bo ustanowił go także jako ofiarę, do której
potrzebne są obydwie postacie, aby przedstawiały odłączenie się krwi od ciała,
które nastąpiło przy ofierze krzyżowej.
*44. P. Które łaski daje nam komunia św.?
O. Komunia św. daje nam następujące łaski: 1) jednoczy
nas najściślej z Chrystusem Panem i pomnaża w nas łaskę poświęcającą; 2)
osłabia złe skłonności nasze i dodaje ochoty i siły do dobrego; 3) oczyszcza
nas z grzechów powszednich i zachowuje od śmiertelnych; 4) jest nam zadatkiem
przyszłego zmartwychwstania i zbawienia wiecznego.
45. P. Czy każdy otrzymuje łaski w komunii św.?
O. Nie; kto przyjmuje komunię św. niegodnie, to jest,
w stanie grzechu śmiertelnego, ten ściąga na siebie potępienie.
Mówi bowiem Pismo św.: Ktobykolwiek jadł ten
chleb, albo pił kielich Pański niegodnie, będzie winien ciała i krwi Pańskiej –
sąd sobie je i pije, nie rozsądzając ciała Pańskiego (I Kor. XI, 27.
29).
46. P. Jaki grzech popełnia, kto się odważa
przyjmować komunię świętą niegodnie?
O. Kto odważa się przyjmować komunię świętą niegodnie,
popełnia jak Judasz straszny grzech świętokradztwa.
47. P. Jakie są już w tym życiu skutki niegodnej
komunii?
O. Skutki niegodnej komunii w tym życiu są zwykle:
zaślepienie i zatwardziałość serca, niekiedy nagła śmierć lub inne kary
doczesne.
48. P. Cóż tedy powinien czynić, kto popełnił
grzech śmiertelny, zanim przystąpi do komunii św.?
O. Kto popełnił grzech śmiertelny, powinien przed
komunią św. oczyścić się z grzechów przez sakrament pokuty; bo Pismo św. mówi: Niechajże
doświadczy samego siebie człowiek, a tak niech je z chleba tego i z kielicha
pije (I Kor. XI, 28).
49. P. Jak jeszcze trzeba się przygotować do
komunii św. co do duszy?
O. Trzeba: 1) oczyścić duszę także z grzechów
powszednich; 2) obudzić w sercu uczucia pobożne.
*50. P. Czy przyjmuje niegodnie komunię świętą, kto
ją przyjmuje w grzechach powszednich?
O. Nie; taki przyjmuje komunię św. wprawdzie godnie,
ale z mniejszym pożytkiem.
*51. P. Przez co można obudzić w sobie uczucia
pobożne przed komunią św.?
O. Uczucia pobożne można obudzić w sobie przez
rozmyślanie i odmawianie stosownych modlitw.
*52. P. Które uczucia trzeba szczególnie obudzać
przed komunią świętą?
O. Szczególnie trzeba obudzać przed komunią świętą
uczucia: 1) wiary i uwielbienia; 2) pokory i skruchy; 3) nadziei, miłości i
gorącego pragnienia.
53. P. Jak trzeba przygotować się do komunii św. co
do ciała?
O. Co do ciała trzeba: 1) być na czczo to jest nic nie
jeść i nie pić od poprzedzającej północy; 2) przyzwoicie być ubranym.
*54. P. Kto może przyjmować komunię św. nie na
czczo?
O. Tylko niebezpiecznie chorzy mogą przyjmować komunię
świętą nie na czczo, bo oni ją przyjmują jako wiatyk, to jest posiłek na drogę
do wieczności.
55. P. Jak trzeba przystępować do komunii św.
(stołu Pańskiego)?
O. Do komunii świętej trzeba przystępować z największym
uszanowaniem, ze złożonymi rękami i spuszczonymi oczyma.
56. P. Jak trzeba zachowywać się przyjmując
najświętszą hostię?
O. Przyjmując najświętszą hostię, trzeba mieć obrus
albo otwartą książkę przed sobą, głowę trzymać podniesioną, język położyć na
spodniej wardze i ze czcią spożywać najświętszą hostię. Nie trzeba jej trzymać
w ustach ani żuć, a jeśliby przylgnęła do podniebienia, należy ją odłączyć językiem,
nie palcami.
*57. P. Co trzeba czynić po przyjęciu komunii św.?
O. Po przyjęciu komunii św. trzeba skromnie odejść na
swoje miejsce w kościele i modlić się przez jakiś czas; bo kto bez ważniejszej
przyczyny zaraz po komunii świętej odchodzi z kościoła, dopuszcza się
nieuszanowania względem Jezusa Chrystusa, którego przyjął.
58. P. Jakie szczególnie modlitwy trzeba odmawiać
po komunii św.?
O. Po komunii św. trzeba szczególnie odmawiać takie
modlitwy, które wypowiadają pokorę, podziękowanie, ofiarowanie siebie samego,
miłość i prośbę o rozmaite łaski.
59. P. Jak trzeba się zachowywać w przeciągu dnia
po komunii św.?
O. W przeciągu dnia po komunii św. trzeba oddawać się,
ile tylko można, ćwiczeniom pobożnym, a unikać zabaw.
Upomnienie: Niechaj ta nauka o komunii
świętej pobudzi cię do najczęstszego jej przyjmowania z największą pobożnością
i czystością serca.
–––––––––––
Katechizm rzymsko-katolicki
podług Ks. J. Deharbe T. J. dla szkół ludowych. We Lwowie. NAKŁADEM ZAKŁADU NARODOWEGO IMIENIA OSSOLIŃSKICH.
1885, ss. 244-260.
Przypisy:
(1) Zobacz: Zarys dziejów
religii, § 24.
Za: www.ultramontes.pl
